فاطمه البلتاجی با نام هنری اُمّ کُلثوم (حدود ۳۱ دسامبر ۱۸۹۸ – ۳ فوریهٔ ۱۹۷۵) خوانندهٔ اهل مصر و از محبوبترین خوانندگان زن در جهان عرب بود. آلبومهای موسیقی او هنوز جزو پرفروشترینها هستند. او در میان عربها به لقب «ستارهٔ خاور» و «بانوی آواز عرب» شهرت یافته است.
ام کلثوم به دلیل آواز و سبک منحصربهفردش شناخته شده بود. بیش از هشتاد میلیون نسخه از ترانههایهای ضبطشدهٔ او در جهان فروش رفته است که وی را بین خوانندگان خاورمیانه متمایز میکند. امکلثوم یک نماد ملی برای مصر بهشمار میرفت، چنانچه این خواننده را «صدای مصر» و «هرم چهارم مصر» لقب دادند.
زندگی شخصی
ام کلثوم در خانوادهای مذهبی زاده شد. پدرش، ابراهیم البلتاجی، امام و مؤذن روستای محل تولدش و مادرش، فاطمه الملیجی، نیز خانهدار بود. وی در روستای طمای الزهایره از توابع شهر سنبلاوین واقع در استان دقهلیه در نزدیکی دلتای نیل زاده شد. تاریخ تولد دقیق وی به علت اینکه در آن زمان بهطور سراسری تولد ثبت نمیشد، مشخص نیست اما برخی منابع ادعا میکنند وی در ۳۱ دسامبر ۱۸۹۸، ۳۱ دسامبر ۱۹۰۴ یا ۴ می ۱۹۰۴ زاده شده است.
ام کلثوم با گوش دادن به آموزش آواز توسط پدرش به برادر بزرگش، خالد، آواز خواندن را فراگرفت. وی از همان سالهای جوانی استعدادی شگرف در خوانندگی از خود نشان داد و همچنین تلاوت قرآن را از پدرش آموخت و بنا به برخی روایات، تمام آن را از برکرد.
در ۱۲ سالگیاش با توجه به توانایی او پدرش به وی پیشنهاد کرد که به گروه خانوادگیشان بپیوندد و از آن پس بهعنوان خوانندهٔ پشتیبان تنها آنچه بقیه میخواندند را تکرار میکرد. او به توصیهٔ پدرش در مراسمها به شکل پسرهای بادیهنشین لباس میپوشید تا از حساسیت به خواندن یک دختر جلوگیری کند.
او چندین بار به مناسبتهای مختلف به خانهٔ امین المهدی که به او اصول اولیهٔ موسیقی و عودنوازی را آموخت دعوت شد. وی همچنین دوستی نزدیک با دختر امین، روحی المهدی، داشت چنانچه به نزدیکترین دوستش تبدیل شد تا آنجا که علیرغم میلش به عدم حضور در مجامع عمومی جز در صحنه، در مراسم عروسی دختر روحی شرکت کرد.
در سالهای اولیه فعالیتش با دو رقیب جدی یعنی منیره المهدیه و فتحیه الاحمد که صداهایی شبیه داشتند روبهرو شد. دوست المهدی، که بهعنوان ویراستار در المصر کار میکرد، چندین بار به ام کلثوم پیشنهاد کرد که باید با یکی از مهمانانی که مکرراً به دیدار خانوادهاش میرفت ازدواج کند، تا جایی که پدرش تصمیم گرفت به همراه خانوادهاش به روستایی که از آن آمدند برگردد. پدر وی تنها با اصرار و دلایل قانعکنندهٔ المهدی از تصمیمش بازگشت. به دنبال این قضایا ام کلثوم بیانیهای عمومی مبنی بر اینکه دیگر هیچ دیداری در خانهاش را نمیپذیرد، منتشر کرد.
در سال ۱۹۲۳ با اودئون ریکوردز قراردادی بست که به ازای هر ضبط در سال ۱۹۲۶، از تمام هنرمندان مصری مبلغ بیشتری به او میپرداخت.
زندگی حرفهای
امین المهدی از حضور او در محافل فرهنگی قاهره استقبال میکرد. در ۱۹۲۴، با احمد رامی، شاعر مشهور مصری که بعدها ۱۳۷ ترانه برای او نوشت، آشنا شد. احمد رامی، ام کلثوم را با ادبیات فرانسه آشنا کرد و همو بود که ادبیات عربی و نقد ادبی را به او آموخت. در سال ۱۹۲۶ او اودئون ریکوردز را ترک کرد و قراردادی با گرامافون ریکوردز که دو برابر به علاوهٔ ۱۰۰۰۰ دلار سالیانه به او میپرداخت، بست. ام کلثوم دقت زیادی داشت تا وجه عمومیش حفظ شود و همین به جذابیت او بین مردم میافزود. وی همچنین با محمد القصبجی، عودنواز و آهنگساز مشهور آشنا شد که او را به کاخ تئاتر عربی معرفی کرد و همانجا بود که نخستین موفقیت جدی عمومی خود را کسب کرد. از جمله موسیقیدانهای دیگری که روی او تأثیر داشتند، میتوان به داود حسنی و ابوالعلاء محمد اشاره کرد. ابوالعلاء به او کنترل صدا و انواعی از تواشیح را آموزش داد.
در سال ۱۹۳۲ شهرت او بهعنوان خواننده از طریق فروش ضبطهایش افزایش یافت، چنانچه تور بزرگی را در خاورمیانه و شمال آفریقا آغاز و در شهرهای مهمی چون دمشق، بغداد، بیروت، رباط، تونس و طرابلس برنامه اجرا کرد.
سیره الحب
برای شنیدن آهنگ های بیشتر از این خواننده محبوب و معروف جهان عرب میتوانید به لینک زیر مراجعه کنید.